Ο σωστός τρόπος για τη συλλογή, τη διατήρηση και την προετοιμασία των βοτάνων
Συλλογή
Μια βασική προϋπόθεση για να συλλέξει κανείς βότανα είναι να τα γνωρίζει. Η συλλογή πρέπει να γίνεται τη σωστή εποχή, στο σωστό τόπο και με το σωστό τρόπο.
Η πείρα δείχνει ότι καλύτερα αποτελέσματα έχουμε με τα φρεσκοκομμένα βότανα, τα οποία είναι απολύτως απαραίτητα για τη θεραπεία σοβαρών ασθενειών. Μπορούμε να συλλέξουμε τα φρέσκα βότανα νωρίς την άνοιξη, μερικές φορές από το τέλος Φεβρουαρίου μέχρι το Νοέμβριο. Κάποια μπορούν να βρεθούν ακόμη και το χειμώνα κάτω από το χιόνι (π.χ. το χελιδώνιο), αν ξέρουμε που να ψάξουμε.
- Συλλέγουμε τα άνθη στην αρχή της ανθοφορίας.
- Συλλέγουμε τα φύλλα πριν και κατά τη διάρκεια της ανθοφορίας.
- Ξεθάβουμε τις ρίζες νωρίς την άνοιξη ή το φθινόπωρο.
- Συλλέγουμε τους καρπούς όταν ωριμάσουν.
Συγχρόνως τηρήστε τις ακόλουθες συμβουλές: Κόψτε μόνο υγιή, καθαρά φυτά, χωρίς παράσιτα. Συλλέξτε τα βότανα τις ηλιόλουστες μέρες, όταν η πάχνη έχει εξατμιστεί και δεν έχει υγρασία.
Οι αγροί και τα λιβάδια με χημικά λιπάσματα, οι όχθες βρώμικων, μολυσμένων νερών, τα αναχώματα των σιδηροδρομικών γραμμών και τα μέρη που γειτνιάζουν με πολυσύχναστους αυτοκινητοδρομους και βιομηχανικές εγκαταστάσεις δεν είναι τα κατάλληλα μέρη για τη συλλογή.
Φερθείτε στη φύση με σεβασμό! (Μην ξεριζώνετε τα φυτά, μη διασαλεύετε την τάξη). Μερικά είδη προστατεύονται από το νόμο. Υπάρχουν αρκετά είδη βοτάνων με την ίδια αποτελεσματικότητα, τα οποία δεν προστατεύονται (π.χ. Auricula- Πριμούλα).
Μη συνθλίβετε τα άνθη και τα φύλλα καθώς τα κόβετε και μη χρησιμοποιείτε πλαστικές σακούλες ή κουτιά. Τα βότανα ιδρώνουν και αργότερα μαυρίζουν κατά την αποξήρανση.
Αποξήρανση
Δεν πλένουμε τα βότανα πριν τα αποξηράνουμε. Τα απλώνουμε αραιά πάνω σε ύφασμα ή σε ατύπωτο χαρτί και τα αποξηραίνουμε όσο το δυνατόν γρηγορότερα στη σκιά ή σε ζεστά, αεριζόμενα δωμάτια (σοφίτες). Οι ρίζες, ο φλοιός ή τα πολύ σαρκώδη τμήματα των φυτών συχνά αποξηραίνονται σε χλιαρό φούρνο, σε θερμοκρασία που δεν πρέπει να υπερβαίνει τους 35 βαθμούς Κελσίου.
Για το χειμώνα μπορούμε να διατηρούμε μόνο πλήρως αποξηραμένα βότανα, που σπάνε όταν τα λυγίζουμε. Τα γυάλινα βάζα ή τα αεροστεγή χαρτόκουτα είναι τα πλέον κατάλληλα για τη διατήρηση. Αποφύγετε τα πλαστικά και μεταλλικά δοχεία. Τα βότανα πρέπει να προστατεύονται από το φως (χρησιμοποιήστε βάζα από χρωματιστό γυαλί, τα πράσινα είναι τα πλέον ενδεδειγμένα.)
Κρατήστε μια προμήθεια για ένα μόνο χειμώνα. Με τον καιρό τα βότανα χάνουν τη θεραπευτική τους δύναμη. Κάθε χρόνος μας προσφέρει μία νέα εσοδεία βοτάνων.
Τρόποι παρασκευής
Τσάγια βοτάνων
Εγχύματα: Κόβουμε τα φρέσκα βότανα και βάζουμε την καθορισμένη ποσότητα σε μια τσαγιέρα ή άλλο, μη μεταλλικό, σκεύος. Βάζουμε το νερό να πάρει μία βράση και το ρίχνουμε στα βότανα. Αφήνουμε τα φρέσκα βότανα να βγάλουν τις ουσίες τους για ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα (μισό λεπτό αρκεί). Το τσάι πρέπει να είναι ελαφρύ, ανοιχτοκίτρινο ή ανοιχτοπράσινο. Αφήνουμε τα αποξηραμένα βότανα λίγο περισσότερο (ένα έως δύο λεπτά). Το τσάι που φτιάχνουμε κατ’αυτό τον τρόπο έχει περισσότερες θρεπτικές ουσίες και είναι πιό ευχάριστο στο μάτι.
Όταν χρησιμοποιούμε ρίζες, τις τοποθετούμε στην απαιτούμενη ποσότητα κρύου νερού, τις βάζουμε να πάρουν μία βράση και τις αφήνουμε 3 λεπτά.
Διατηρούμε την ημερήσια προμήθεια τσαγιού σε ένα θερμός και πίνουμε την καθορισμένη ποσότητα με μικρές γουλιές κατά τη διάρκεια της ημέρας. Σε γενικές γραμμές, χρησιμοποιούμε ένα γεμάτο κουταλάκι του τσαγιού βοτάνων για ένα τέταρτο του λίτρου νερό (=1 φλιτζάνι), αλλιώς, όσο αναφέρεται για κάθε βότανο.
Εμβρέγματα: Σε μερικά βότανα (όπως π.χ. Η μολόχα, ο ιξός ή ο άκορος) δεν πρέπει να ρίχνουμε βραστό νερό, γιατί η θεραπευτική τους δύναμη χάνεται εξαιτίας της θερμότητας. Το τσάι από αυτά τα βότανα παρασκευάζεται ως έμβρεγμα. Μουλιάζουμε την καθορισμένη ποσότητα των αντίστοιχων φυτών σε κρύο νερό, οκτώ έως δώδεκα ώρες (συνήθως όλη τη νύχτα). Κατόπιν, το ζεσταίνουμε ελαφρά (μόνο μέχρι τη θερμοκρασία που μπορούμε να το πιούμε). Η ημερήσια ποσότητα διατηρείται σε ένα θερμός, το οποίο έχουμε ξεπλύνει προηγουμένως με ζεστό νερό. Η ανάμειξη του (κρύου) εμβρέγματος με το (ζεστό) έγχυμα είναι ο καλύτερος τρόπος να αποκομίσουμε όλη την αξία των φαρμακευτικών φυτών. Μουλιάζουμε τα βότανα κατά τη διάρκεια της νύχτας στη μισή από την καθορισμένη ποσότητα νερού και τα στραγγίζουμε το πρωί. Βάζουμε την άλλη μισή από την καθορισμένη ποσότητα νερού να πάρει μία βράση, τη ρίχνουμε στα στραγγισμένα βότανα και ξαναστραγγίζουμε. Το έμβρεγμα και το έγχυμα έχουν τώρα αναμειχθεί. Με αυτόν τον τρόπο αποκομίζουμε τις δραστικές ουσίες, οι οποίες είναι διαλυτές είτε μόνο στο κρύο είτε μόνο στο ζεστό νερό.
Βάμματα (αιθέρια έλαια)
Τα βάμματα είναι και αυτά εκχυλίσματα, τα οποία παίρνουμε χρησιμοποιώντας αντί για νερό αποστάγματα δημητριακών ή φρούτων, περιεκτικότητας σε οινόπνευμα 38 έως 40 βαθμών. Γεμίζουμε αραιά ένα μπουκάλι ή άλλο αεροστεγές βάζο με τα κατάλληλα βότανα και τα καλύπτουμε με αγνό τσίπουρο (ή ουίσκι σίκαλης ή βότκα ή άλλο καθαρό απόσταγμα φρούτων ή δημητριακών). Τα σφραγίζουμε καλά και τα αφήνουμε σε ζεστό μέρος (20℃) για δεκατέσσερις μέρες ή και περισσότερο, ανακινώντας τα συχνά. Κατόπιν, τα στραγγίζουμε και στύβουμε καλά τα βότανα. Τα βάμματα είτε λαμβάνονται εσωτερικά, ως σταγόνες αραιωμένες σε τσάι βοτάνων, είτε εφαρμόζονται εξωτερικά, ως κομπρέσες ή εντριβές.
Φρέσκοι χυμοί
Οι φρέσκοι χυμοί των βοτάνων είναι κατάλληλοι για εσωτερική χρήση, υπό μορφή σταγόνων, ή για ύγρανση των πασχόντων μελών του σώματος. Αν θέλουμε να είναι φρέσκοι, ετοιμάζουμε τους χυμούς κάθε μέρα. Αν τους εμφιαλώσουμε σε μικρά μπουκάλια, που τα σφραγίζουμε καλά, διατηρούνται μερικούς μήνες στο ψυγείο.
Πολτός
Πολτοποιούμε τους μίσχους και τα φύλλα σε ένα ξύλινο γουδί ή πάνω σε μία ξύλινη επιφάνεια με έναν ξύλινο πλάστη. Απλώνουμε τον πολτό σε ένα κομμάτι λινό ύφασμα, τον επιθέτουμε στις πάσχουσες περιοχές του σώματος, τον δένουμε με ένα πανί και τον διατηρούμε ζεστό. Αυτό το κατάπλασμα μπορεί να παραμείνει όλη νύχτα.
Κατάπλασμα βοτάνων
Σε μία κατσαρόλα βάλτε νερό να βράζει, κρεμάστε από πάνω μία σήτα ή ένα σουρωτήρι στο οποίο έχετε τοποθετήσει ένα στρώμα φρέσκων βοτάνων ή αποξηραμένων βοτάνων και σκεπάστε το. Έπειτα από λίγη ώρα, πάρτε τα μαλακωμένα, ζεστά βότανα, βάλτε τα σε ένα αραιουφασμένο πανί και επιθέστε το στην πάσχουσα περιοχή. Καλύψτε το με ένα μάλλινο ύφασμα και δέστε το σφιχτά και με άλλα πανιά. Δεν πρέπει να αισθάνεστε να σας κρυώνει. Πολύ αποτελεσματικά είναι τα χλιαρά καταπλάσματα πολυκομπίου. Αφήνουμε τα χλιαρά καταπλάσματα για δύο ώρες ή όλη τη νύχτα.
Αλοιφές και λάδια
Ψιλοκόβουμε τέσσερις γεμάτες χούφτες βότανα. Ζεσταίνουμε 500γρ. ζωικού λίπους στη θερμοκρασία που τηγανίζουμε το σνίτσελ. Προσθέτουμε τα βότανα σε αυτό το ζεστό λίπος και τα ανακατεύουμε, τα αφήνουμε να τσιγαριστούν για λίγο, τα ανακατεύουμε ξανά, αποσύρουμε το τηγάνι από τη φωτιά, το σκεπάζουμε και το αφήνουμε κατά τη διάρκεια της νύχτας να κρυώσει. Την επόμενη το ζεσταίνουμε ελαφρά και το φιλτράρουμε με ένα λινό ύφασμα. Βάζουμε την αλοιφή, όσο είναι ακόμα ζεστή, σε γυάλινα ή πήλινα βαζάκια, που έχουμε ήδη προετοιμάσει. Τα λάδια παρασκευάζονται ως εξής: Γεμίζουμε αραιά ένα μπουκάλι μέχρι το λαιμό με άνθη ή βότανα και ρίχνουμε ελαιόλαδο ψυχρής εκθλίψεως, μέχρι να υπερκαλύψει κατά δύο δάχτυλα τα άνθη ή τα βότανα. Το αφήνουμε στον ήλιο ή κοντά στη σόμπα για 14 ημέρες.
Λουτρά με βότανα
Πλήρες λουτρό: Μουλιάζουμε τα κατάλληλα βότανα σε κρύο νερό αποβραδίς. Για ένα λουτρό χρειαζόμαστε έναν κουβά (6 έως 8 λίτρων) γεμάτο με φρέσκα βότανα ή 200γρ. Αποξηραμένα. Το επόμενο πρωί τα ζεσταίνουμε και τα στραγγίζουμε και προσθέτουμε το υγρό στο νερό του λουτρού. Το λουτρό διαρκεί 20 λεπτά. Η περιοχή της καρδιάς πρέπει να είναι έξω από το νερό. Μετά το λουτρό μη σκουπιστείτε, αλλά τυλιχτείτε σε ένα μπουρνούζι ή ρόμπα και ξαπλώστε στο κρεβάτι για μία ώρα για να ιδρώσετε.
Ημίλουτρο: Για ένα ημίλουτρο πάρτε μόνο μισό κουβά φρέσκα βότανα η 100γρ. Αποξηραμένα και ακολουθήστε την ίδια διαδικασία με το πλήρες λουτρό. Το νερό του ημίλουτρου πρέπει να καλύπτει την περιοχή των νεφρών. Ακολουθήστε τις οδηγίες του κάθε βοτάνου.
Το νερό του πλήρες λουτρού καθώς και του ημίλουτρου μπορεί να ξαναζεσταθεί και να χρησιμοποιηθεί άλλες δύο φορές.
Κομπρέσες με Schweden Bitter
Σε ένα κομμάτι βαμβάκι ή σε μια γάζα, μεγέθους ανάλογου με την πάσχουσα περιοχή, ρίχνουμε λίγες σταγόνες Schweden Bitter. Το επιθέτουμε στην πάσχουσα περιοχή, την οποία έχουμε προηγουμένως καλύψει καλά με ζωικό λίπος ή αλοιφή καλέντουλας, για να εμποδίσουμε το οινόπνευμα να ξεράνει το δέρμα. Από πάνω μπορούμε να βάλουμε ένα ελαφρώς μεγαλύτερο κομμάτι πλαστικό, για να προστατέψει τα ρούχα. Κατόπιν, δένουμε από πάνω ένα ζεστό ύφασμα ή επίδεσμο. Αφήνουμε την κομπρέσα να επιδράσει για δύο έως τέσσερις ώρες, ανάλογα με την ασθένεια και την ανοχή του ασθενούς. Αν ο ασθενής μπορεί να την ανεχτεί, αφήνουμε την κομπρέσα όλη νύχτα. Αφού την αφαιρέσουμε πουδράρουμε το δέρμα με ταλκ. Σε περίπτωση που παρουσιαστούν δερματικοί ερεθισμοί σε άτομα με ευαισθησία, η κομπρέσα πρέπει να εφαρμοστεί για μικρότερο χρονικό διάστημα ή να παραληφθεί για λίγο. ‘Ατομα αλλεργικά στο πλαστικό, μπορούν να το παραλείψουν και να χρησιμοποιήσουν μόνο τα πανιά. Αν παρουσιαστεί φαγούρα, χρησιμοποιήστε αλοιφή καλέντουλας. Με αυτές τις κομπρέσες δεν είναι απαραίτητο να είστε ξαπλωμένοι, γιατί, αν η περιοχή είναι καλα επιδεδεμένη, μπορείτε να κάθεστε ή να κινείστε μέσα στο σπίτι.
Μάθετε περισσότερα στο βιβλίο της Maria Treben “Υγεία από το φαρμακείο του Θεού”